Tegenwoordig maken de snelste en meest stabiele internetverbindingen gebruik van glasvezel. 

De bijna oneindige bandbreedte biedt nieuwe kansen voor de connectiviteit tussen eindgebruiker en de buitenwereld zonder belemmeringen van oude technieken.

Echter, het begon ooit met een koperdraadje voor telefonie en daarop volgde een simpele coaxkabel van de eerste CAI’s om van al die antennes op het dak af te geraken. Met het voortschrijden van de techniek kwamen er uiteindelijk twee grote, winst gedreven landelijke aanbieders die er ogenschijnlijk alles aan deden en doen om ‘haar’ klanten alleengebruik te laten maken van ‘haar’ diensten.  Innovatieve toepassingen van derden stranden door deze haast impliciete afsluiting dan al snel op toelatingseisen, technisch te dure aanpassingen of afscherming van het eigen verdienmodel.

Dit vraagt dan ook om de mogelijkheid, en eigenlijk ook om de noodzaak, om glasvezelnetwerken de status van nutsvoorzieningen te geven en niet te laten afschermen voor exclusief gebruik of het verdienmodel van de dienstenaanbieders. Al snel werd duidelijk dat het verticale model van providers die zowel de dienst, de belichting, als het fysieke netwerk bezitten en beheren, niet meer gewenst is en dat zij hiermee zelfs echte en nodige innovatie tegenhouden.

De eerste projecten met een scherpe demarcatie van laag 1 (het fysieke netwerk), de laag 2 (actieve operator) en de laag 3 (de diensten) ontstonden opvallend genoeg in Noord-Brabant, met name in de buitengebieden die tot dat moment verstoken waren van snelle stabiele verbindingen.

De discussie over wat nu precies een open netwerk was brandde los.

Eind september 2015 kwam het rapport ‘Waarborgen van openheid in publiek gefinancierde breedband netwerken’ uit. Bert Sadowski beschrijft hierin waarom het waarborgen van open toegang van publiek gefinancierde breedbandnetwerken een van de meest controversiële onderwerpen in de discussie rondom de ontwikkeling van next generation access (NGA) netwerken is. Mede op basis daarvan ontstond een neutrale actieve operator die als verlengstuk van de passieve laag, het fysieke netwerk, de openheid voor alle diensten kon garanderen met een professioneel beheerde laag 2 met 24/7 monitoring, een goede redundantie en de mogelijkheid van een hoogwaardige SLA. De hoogwaardige SLA, die voorheen alleen weggelegd was voor dure professionele zakelijke toepassingen, lag nu binnen handbereik van consumenten netwerken die tot dan toe afgedaan werden met “Best Effort”. 

Door samenwerking met een neutrale operator voor laag 2 kon ook het afdoen van coöperatieve netwerken als een soort ‘houtje-touwtje netwerken’ met vrijwilligers die technologische hoogwaardige glasvezelnetwerken niet verantwoord zouden kunnen beheren in de prullenbak.

Als direct gevolg ontstonden in Brabant tientallen initiatieven op coöperatieve basis waarvan met de inspanningen van met name Jo van de Pas de projecten als ‘KempenGlas’ en later ‘Midden-BrabantGlas’ de juiste open structuur kozen, een echt open netwerk, waarin er een gezonde concurrentie is tussen de dienstverleners en het netwerk actief benut kan worden om innovatieve toepassingen te faciliteren.

Deze initiatieven werken dus vanuit de vragen en behoeftes van de eindgebruikers en niet vanuit het aanbod van een alles bepalende dienstverlener. Alle betrokken leden, dat zijn er inmiddels zo’n 10.000 en nog steeds groeiende, krijgen als lid van de coöperaties een belicht netwerk aangeleverd met een hoogwaardige SLA, een extreem hoge uptime, maar met name de mogelijkheid tot een eindeloze reeks van toepassingen. De klant heeft thuis in principe 4 of meer aparte, door een onafhankelijke partij professioneel beheerde verbindingen, die volledig gesepareerd naast elkaar te gebruiken en te activeren zijn. Bovendien hebben diensten(verleners) een z.g. Looking-Glass ter beschikking waarin zij zelf de status en de uptime van hun verbinding kunnen zien.

Naast elkaar een trippel play pakket van een provider, een VLAN voor een opslag van documenten in een private cloud, of een besloten individuele verbinding met zorginstellingen of zorgdiensten, het kan allemaal. 

Aangezien Midden-BrabantGlas ook grote nieuwe bedrijventerreinen met internationaal opererende bedrijven 100% dekkend heeft aangesloten worden hoge eisen aan het netwerk gesteld met als gevolg dat haar netwerk inmiddels ook volledig nutsvoorziening-proof geworden is. 

In samenhang met de neutrale opstappunten voor de providers en de zorgdiensten hebben de leden van de coöperatie het gehele maatschappelijke dienstenaanbod ter beschikking en zijn zij tegen uiterst lage tarieven 100% veilig bereikbaar via secure VLAN’s voor onder andere huisartsen, zorginstellingen en ziekenhuizen naast de standaard triple play diensten. Van een winstoogmerk is geen sprake, want de leden zijn zelf eigenaar van het netwerk en hebben dus ook een eigen belang bij een open netwerk.  Een netwerk dat hen de maximale concurrentie garandeert tussen de dienstverleners onderling zonder dat deze kosten voor het datatransport aan de coöperatiehoeven te betalen. Dus geen koppelverkoop en versluierde kosten en in de zakelijke sfeer profiteren ondernemers van de schaal grote van het coöperatieve netwerk.

Inmiddels hebben een groot aantal consumenten-, zakelijke- en maatschappelijke diensten hun veilige weg gevonden naar de coöperatieleden en is de initieel aangekondigde nutsvoorziening een feit. Ook grote dienstverleners als KPN overwegen hun diensten daarop aan te bieden, maar of men daarbij ook de stap kan nemen om zich te beperken tot het providerschap is nog een vraag. 

Daarnaast heeft de coöperatie ‘Midden-BrabantGlas’ een meerderjarige samenwerkingsovereenkomst gesloten met het lectoraat Digitalisering en Veiligheid van de Avans Hogeschool om ruimte te bieden voor innovatieve digitale toepassingen.

Met de 2 veiligheidsregio’s West, en Midden en Oost Brabant wordt een project van “sociale alarmering” bij brand actief gestimuleerd met in het verlengde de mogelijkheid om, het langer thuis te kunnen wonen van meer aandacht behoevende bewoners, digitaal te ondersteunen. Ook lopen er initiatieven als ‘huisarts op afstand’ en ‘het monitoren op afstand’ voor een mogelijke samenwerking met een grootstedelijk ziekenhuis. Verder zijn er gesprekken gaande over een mogelijke samenwerking tussen Brainport Eindhoven en Slimmer leven 2020. De mogelijke impact van COVID-19 (Coronavirus) op onze samenleving zouden ontwikkelingen nog eens kunnen versnellen.

De voormalige OPTA en het huidige ACM hebben al veel stappen ondernomen om de openheid en toegankelijkheid van de (glasvezel)netwerken te kunnen garanderen. Frappant genoeg is er in Noord-Brabant een open model ontstaan dat de ACM zou kunnen helpen om daar een open standaard van te maken. In plaats van beschrijven wat het zou moeten worden, kan de ACM ook helpen om te kijken wat er al is, welke successen dat dit open glasvezelnetwerk heeft opgeleverd en deze aanpak en inrichting verheffen tot de landelijke standaard.